Voor straf naar een pleeggezin.

Het minderjarigen strafrecht in Nederland is gericht op vergelding, maar heeft tevens een duidelijk pedagogisch karakter. Het streven naar individueel maatwerk bij het opleggen van sancties aan jeugdigen maakt het wenselijk geen enkele combinatie wettelijk uit te sluiten; het wordt aan de rechter overgelaten in elke individuele strafzaak het beoogde maatwerk te leveren en de proportionaliteit te bewaken. Het uitgangspunt van de Nederlandse regering is dat vrijheidsbeneming alleen wordt gehanteerd als uiterste maatregel en voor de kortst mogelijke passende duur. Al sinds 2007 bestaat in Nederland een programma als alternatief voor gevangenisstraf of gesloten jeugdzorg: Multi Treatment Foster Care. Het programma is afkomstig uit de Verenigde Staten en wordt in Nederland uitgevoerd door het Leger des Heils. De kinderrechter bepaalt of een jongere ervoor in aanmerking komt – in de praktijk gaat het om maximaal 10 jongeren per jaar die zes maanden bij een speciaal opgeleid pleeggezin wonen. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat deze vorm van opvang, die ook wordt toegepast in onder meer Zweden, Engeland en Nieuw-Zeeland, de kans dat een jongere opnieuw in aanraking komt met justitie fors vermindert.

Over hoeveel jongeren hebben we het dan?

In 2014 zijn er in totaal 1380 minderjarigen strafrechtelijk ingestroomd. Van dit totaal verbleven 1152 minderjarigen in een justitiële jeugdinrichting in het kader van voorarrest (bron: JJI in getal 2010-2014). Er zijn thans nog zeven justitiële jeugdinrichtingen in Nederland. Ter vergelijking: in 2010 waren het er nog twee keer zoveel. De reden voor de afname heeft te maken met de opkomst van alternatieven voor jeugdigen, zoals begeleiding, toezicht en behandeling
(bron: NRC weekend zaterdag 23 januari 2016 & zondag 24 januari 2016, Weekend Leven).

Amsterdams proefproject

In Amsterdam heeft sinds eind 2014 een jaar lang de pilot forensische pleegzorg gelopen. De forensische pleegzorg was zo’n alternatief voor voorlopige hechtenis. Minderjarigen van 12 tot en met 16 jaar die werden verdacht van een of meer ernstige strafbare feiten zoals straatroof, meerdere diefstallen of mishandeling konden door de kinderrechter voor de keuze worden gesteld: of in voorarrest blijven in de (thans gesloten) Amsterdamse justitiële jeugdinrichting Amsterbaken of tijdelijk verblijven bij een speciaal pleeggezin. De selectie hiervoor was streng. Betrokkenen – zoals de jeugdreclassering, de Raad voor de Kinderbescherming en jeugdzorgorganisaties – moesten het gevoel hebben dat de jongeren nog ‘te redden’ waren. Het doel was om tot een individuele aanpak te komen waarmee op effectieve wijze aan de toekomst van een minderjarige gewerkt kon worden. Er werd een samenwerking aangegaan met het gezin van herkomst, school en getracht werd met positieve vrienden een geschikte vrijetijdsbesteding voor de minderjarige te vinden. Het beoogde resultaat was dat de minderjarigen hun gedrag konden veranderen, dat voorkomen kon worden dat deze zouden afglijden en de kans op recidive zou verminderen.
(bron: Spirit Jeugd en Opvoedhulp, www.spirit.nl)

En nu?

Hoogleraar forensische orthopedagogiek Geert-Jan Stams, verbonden aan de universiteit van Amsterdam, onderzoekt in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie het Amsterdamse experiment. De resultaten van een tussentijdse evaluatie van de eerste acht plaatsingen zijn ‘gematigd positief’. Vier jongens zijn alsnog in voorarrest geplaatst, omdat ze zich niet aan de regels hielden. Het leven van de overige vier jongeren – die wel succesvol bij een pleeggezin verbleven – blijkt gestabiliseerd. De staatssecretaris van het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft op 17 juni 2015 antwoord gegeven op Kamervragen over minderjarigen en strafrecht en specifiek over de pilot. De staatssecretaris heeft aangegeven dat in de jeugdstrafrechtketen wordt gezocht naar alternatieven voor voorlopige hechtenis, zoals blijkt uit de Amsterdamse pilot forensische pleegzorg. Hij heeft aangegeven dat de pilot in 2015 afgerond en geëvalueerd zou worden. Op basis van de evaluatie volgt nadere besluitvorming
(bron: Antwoorden Kamervragen van de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie op de vragen van de leden Recourt en Rebel over minderjarigen in voorlopige hechtenis).

Advocatenkantoor De Zaak in Recht houdt u op de hoogte van de ontwikkelingen!